Alumnos | Maestros de Educación Básica

Vocabulario Xôn-éen: Escribo mi lengua. Mazateco Alta

malema.nangina15 marzo, 2020

Kjia énnâ.
Én nâxínnì chjôtâ nanginy’án

Xi bakó
Jè xôn-én xôkjiî kui xá kis’endani nga kôâsenkâô chjôtâ bakóya kâô chjôtâ jchínga xi kòt’ayà ngâya MIBES 7. Kjia énnâ. Én nâxínnìchjôtâ nanginy’án, î tsjoá jokjoan én kâô énjtòá xi koan s’êsjaijin xi yâ fa-ait’à Xôn xi ts’ê chjôtâ jchíngaâ kâô ngayejeê xôn xi ts’ê nga MIBES 5 Sichjéen én xi chji.
Xi î, fa-aijin jokjoan én xi jâme s’â chôâ machjén, xi kjie ‘ya nànda kui síchjén, jè én chjôtsê xi s’â kis’enda, xi s’â tsakijnyosjaìle jos’ìn nga kôân k’ôâkuixoán nga kâô énlê chjôtâ nangi nâxínnì, joni xi “jtín”, xi “kjôâchòt’ayà”, xi “xon” tsò, kâô ngayejeê én chjôtsê xi fa-at’à xôn
xi tichòt’ayài. K’ôâ ti s’ìn kis’et’a, én chjôtsê xi fa-aijin jñanî nga én kastìa kis’enda kjôâchòt’ayà, ts’ê ngâya xôkjiî kâô ts’ê MIBES 5, ánnî nga kôân kjoásjaijin ni k’ôâ jchâî jotsònilê én xi tsì majinlì.
Îs’ìn kis’enda jè xôn-én xôkjiî: jè ngâya jngosénjen xi tíjna títjòn énná fa-ai k’ôâ jè ngâya xi majaòni, kui fa-ait’à jotsònilê én xôkjoan k’îâ nga kastìâ.
Jè jos’ìn kjit’a éen, jè ngâya jngosénjen xi tjêni xi ngaskóon, jè én xi yâ fa-ai kuiní xi ñ’ai kâô xi kjie’ya nànda kui síchjén, ngìsâ n’ión jmà s’ìn tsak’iyà k’ôâ tjióch’in ní; jè ngâya jngosénjen xi tíjna xi tjênni ndsâá ngakìxî, yâ k’ôâtítsò jotsònilê nga jngó jngó éen, k’ôâtî jngo chôâ
b’éjnachôya jos’ìn machjén én xôkjoan, k’ôâtî tjín k’a xi bakóchôya jos’ìn nchjâ chjôtâ xìngîá xi séngi s’ìn nchjâlê énná jokji jñanî nga tî kui énná síchjén chjôtâ xìngîá.